ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ

Ονομασία

Ο καφές αυτός ονομάζεται με διάφορους τρόπους, ανάλογα με την χώρα. Στις χώρες που δεν καταναλώνεται αρκετά είναι γνωστός ως «τουρκικός καφές», όπως και στην Τουρκία.
Στην Ελλάδα, παλιότερα ήταν αποκλειστικά γνωστός επίσης με αυτό το όνομα. Λόγω του Κυπριακού, και ειδικά μετά απο 1974, η ονομασία άλλαξε οριστικά σε «ελληνικός καφές».
Ο καφές αυτός συναντιέται ακόμα με τις ονομασίες «αρμένικος καφές» (στην Αρμενία), «αραβικός καφές», ή «μεσανατολικός καφές». Στις χώρες των Βαλκανίων ονομάζεται συνήθως «τουρκικός» ενώ στην Κύπρο καλείται «κυπριακός».
Πάντως από τη σύσταση (χαρμάνι) των ποικιλιών, χρόνο καβουρδίσματος και τρόπο άλεσης, (πούδρα) ουδεμία ομοιότητα με άλλους καφέδες έχει ο «ελληνικός καφές» πλην του «κυπριακού». Στις χώρες της Μέσης Ανατολής είναι διαδεδομένη η ανάμιξη του καφέ με κάρδαμο και άλλα αρωματικά φυτά^[1][2].

[Επεξεργασία] Παρασκευή

Παραδοσιακά χειροποίητα σύνεργα παρασκευής τούρκικου καφέ. (θήκη καφέ - ζάχαρης, αναδευτήρι, κουταλάκι και μπρίκι.

Βασικό εργαλείο της παρασκευής του τούρκικου καφέ είναι το λεγόμενο μπρίκι, μέσα στο οποίο πρέπει να βράσει (σχεδόν) το μίγμα του νερού (75ml), με τον καφέ και τη ζάχαρη που ανακατεύουμε στην αρχή με το αναδευτήρι ή το κουταλάκι.
Επίσης χαρακτηριστικό είναι και το καϊμάκι, ένας πηχτός αφρός που δημιουργείται κατά το βρασμό του καφέ. Η παρασκευή του τούρκικου καφέ θεωρείται επιτυχημένη, όταν το καϊμάκι διατηρείται κατά το σερβίρισμά του. Σερβίρεται σε φλυτζάνι μικρό ή χοντρό (του καφέ), αργά, κατά τις ακόλουθες ονομασίες παρασκευής:

• Σκέτος (75 ml νερό + 1 κουταλάκι καφέ)
• Με ολίγη (75 ml νερό + λιγότερο απ'το μισό κουταλ. ζάχαρη)
• Μέτριος (75 ml νερό + 1 κουταλ. καφέ + 1 κουταλ. ζάχαρη)
• Γλυκός (75 ml νερό + 1 κουτ. καφέ και 2 κουτ. ζάχαρη).

Άλλες ονομασίες όπως «βαρύ γλυκός», ή «πολλά βαρύς» ή «βαρύ γλυκός και όχι», αφορούν την επιτυχία στο καϊμάκι με ανεβοκατέβασμα του μπρικιού, όταν σερβίρεται στο φλυτζάνι, συνήθως χοντρό.

• Όταν τοποθετούμε το μπρίκι στη χόβολη σκεπάζουμε αυτό μέχρι τη μέση τραβώντας με το κουταλάκι τη χόβολη γύρω του. Όταν ο καφές αρχίζει και φουσκώνει είναι έτοιμος για σερβίρισμα.
• Στο διπλό καφέ οι δοσολογίες απλά διπλασιάζονται.

[Επεξεργασία] Προέλευση

Η παρασκευή του καφέ με αυτόν τον τρόπο, χωρίς φιλτράρισμα, προέρχεται σχεδόν σίγουρα από τον αραβικό κόσμο. Στην Ελλάδα ήρθε μέσω των Τούρκων, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Σύμφωνα με την παράδοση οι πρώτοι που παρασκεύασαν τέτοιου είδους καφέ ήταν οι Βεδουίνοι της Μέσης Ανατολής οι οποίοι έβαζαν την χύτρα του καφέ πάνω στην άμμο που κάλυπτε την στάχτη και τα κάρβουνα για να τα κρατήσει ζωντανά. Γι' αυτό υπάρχει και η παράδοση να ψήνεται ο καφές πάνω σε άμμο (στη χόβολη) στα παραδοσιακά καφενεία. Η διαδοσή του στα Βαλκάνια πρέπει να είναι -σχεδόν σίγουρα- απόρροια της εμπορικής ακμής του λιμανιού της Υεμένης απ'όπου πρέπει να έφθασε και στον Ελλαδικό χώρο.
Η παρουσία του πρέπει να θεωρείται μακρά, από πολύ παλιά στην περιοχή, αφού στις αφηγήσεις για την άλωση της Κωνσταντινούπολης διάφοροι χρονικογράφοι αναφέρουν ότι η «Πόλις» είχε περί τα 300 με 500 καφενεία.